Οι ασθενείς που διακόπτουν τη φαρμακευτική αγωγή για την θεραπεία της οστεοπόρωσης denosumab (Prolia) έχουν αυξημένο κίνδυνο κατάγματος μετά την διακοπή του ή ακόμη και μετά από παράληψη λήψης της δόσης(3).
Η σπάνια αυτή παρενέργεια δεν διαφάνηκε στις αρχικές κλινικές δοκιμές, παρουσιάζεται όμως σε τεκμηριωμένες πρόσφατες αναφορές περιστατικών(1,2), σε πρόσφατη μέτα-ανάλυση των κλινικών μελετών(3)και στην πρόσφατη κλινική δοκιμή φάσης τρία, ABCSG-18, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Lancet Oncology το Φεβρουάριο του 2019(4) .
Στο ιατρείο διαγνώσαμε τους τελευταίους μήνες, τρία περιστατικά, γυναίκες ηλικίας 60-68 ετών, οι οποίες παρουσίασαν πολλαπλά οστεοπορωτικά κατάγματα στην σπονδυλική στήλη μέσα σε χρονικό διάστημα τριών μηνών μετά την διακοπή ή παράλειψη λήψης του prolia.
Λόγω της εύκολης χρήσης και λίγων ανεπιθύμητων παρενεργειών η χρήση του prolia για τη θεραπεία της οστεοπόρωσης έγινε εξαιρετικά διαδεδομένη.
Η διακοπή της θεραπεία με prolia, φαίνεται να οδηγεί σε ταχεία απώλεια οστικής πυκνότητας και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (αυξημένη πιθανότητα σε μεταεμμηνοπαυσιακές γυναίκες), σε πολλαπλά οστεοπορωτικά κατάγματα στην σπονδυλική στήλη.
Τα περισσότερα κατάγματα παρουσιάστηκαν τρεις με επτά μήνες μετά την μη λήψη του φαρμάκου, συνεπώς ακόμη και καθυστέρηση λήψης της δόσης μπορεί να προκαλέσει οστεοπορωτικό κάταγμα στην σπονδυλική στήλη.
Προς στο παρόν δεν υπάρχουν σαφή κατευθυντήριες οδηγίες, στην κλινική πράξη προτιμούμε την μη διακοπή του φαρμάκου, ή την μετάβαση σε θεραπεία με διφωσφωνικά για κάποιο χρονικό διάστημα προληπτικά.
Πρέπει να επιβεβαιώνεται ότι οι ασθενείς τους λαμβάνουν την ένεση [denosumab] κάθε έξι μήνες χωρίς καθυστέρηση.
Ορισμένοι ασθενείς είχαν νέα κατάγματα μόνο με χειροπρακτικούς χειρισμούς, οπότε πρέπει να αποφεύγονται στους ασθενείς αυτούς.
Όλοι οι ασθενείς στην μετα ανάλυση³, που αντιμετωπίστηκαν με σπονδυλοπλαστική είχαν νέα σπονδυλικά κατάγματα, οπότε πιθανόν η σπονδυλοπλαστική δεν έχει θέση στην αντιμετώπιση αυτών των ασθενών³.
Βιβλιογραφία:
- Osteoporos Int. 2016 May;27(5):1917-21. doi: 10.1007/s00198-015-3458-6. Epub 2015 Dec 22. Rebound-associated vertebral fractures after discontinuation of denosumab-from clinic and biomechanics.
Popp AW1, Zysset PK2, Lippuner K3. - Osteoporos Int. 2016 May;27(5):1929-30. doi: 10.1007/s00198-015-3459-5. Epub 2015 Dec 22. Multiple clinical vertebral fractures following denosumab discontinuation.
Anastasilakis AD1, Makras P2. - Bone. 2017 Dec;105:11-17. doi: 10.1016/j.bone.2017.08.003. Epub 2017 Aug 5.
Discontinuation of Denosumab therapy for osteoporosis: A systematic review and position statement by ECTS.
Tsourdi E1, Langdahl B2, Cohen-Solal M3, Aubry-Rozier B4, Eriksen EF5, Guañabens N6, Obermayer-Pietsch B7, Ralston SH8, Eastell R9, Zillikens MC10. - Lancet oncology ARTICLES| VOLUME 20, ISSUE 3, P339-351, MARCH 01, 2019
Adjuvant denosumab in postmenopausal patients with hormone receptor-positive breast cancer (ABCSG-18): disease-free survival results from a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial
Prof Michael Gnant, MD, Georg Pfeiler, MD, Prof Günther G Steger, MD, Daniel Egle, MD
Prof Richard Greil, MD, Florian Fitzal, MD et al.
