Τα τελευταία χρόνια επικρατεί σύγχυση στον επιστημονικό κόσμο αλλά και στο ευρύτερο κοινό σχετικά με τον ορθό τρόπο γραφής του όρου “Ορθοπαιδική” που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη χειρουργική ειδικότητα που ασχολείται με τις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Είναι ορθότερος ο τρόπος γραφής με αι (Ορθοπαιδική) ή με ε (Ορθοπεδική); Για να απαντήσουμε το ερώτημα αυτό θα πρέπει να ανατρέξουμε στην ετυμολογία του όρου καθώς και σε στοιχεία από τη σύγχρονη ιστορία της Ορθοπαιδικής.
Ο όρος “Ορθοπαιδική” πρωτοεμφανίστηκε στο σύγγραμμα του Γάλλου καθηγητή Ιατρικής Nicolas Andry “Traite d΄ orthopédie ou l΄art de prevenir et corriger dans les enfants les difformites du corps” (Πραγµατεία περί ορθοπαιδικής ή τέχνη της προλήψεως και διορθώσεως των σωµατικών δυσπλασιών στα παιδιά) το οποίο δημοσιεύτηκε στο Παρίσι το 1741.
Ο Nicolas Andry πρωτοπόρος επιστήμονας ο οποίος ασχολήθηκε με την αντιμετώπιση των σκελετικών δυσπλασιών σε παιδιά χρησιμοποιώντας ειδικούς νάρθηκες, επινόησε τον όρο “Ορθοπαιδική”, τον οποίο σχημάτισε από τις ελληνικές λέξεις “ορθός” και “παιδίον” (ίσιο παιδί). Ο όρος αυτός σύντομα επικράτησε σε παγκόσμιο επίπεδο για να περιγράψει τη νέα αυτή χειρουργική ειδικότητα που ασχολείται με τις παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος τόσο σε παιδιά όσο και σε ενήλικους.
Έτσι, από τότε, καθιερώθηκε η ονομασία “Ορθοπαιδική” με αι. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθεί πως η Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπαιδικών Χειρουργών, η μεγαλύτερη στον κόσμο (αριθμεί σήμερα 25 χιλιάδες περίπου μέλη), πέραν της αποδοχής του ονόματος Ορθοπαιδική, τοποθέτησε στο κέντρο του εμβλήματός της τις λέξεις “Ορθόν Παιδίον” με ελληνικούς χαρακτήρες.
Στην Ελλάδα, μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα επικράτησε η γραφή με αι όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, γεγονός που αναφέρεται στο λεξικό “Ιατρική” του υφηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γ. Καρυοφύλλη (Β΄ τόμος, σελίδα 370, έκδοση 1896) Από τις αρχές του 20ου αιώνα και μετά, το όνομα “Ορθοπαιδική” βρέθηκε να γράφεται με ε από το “Ορθός” και “Πέδη” (Ορθοπεδική) αλλάζοντας την ιστορική του προέλευση και ετυμολογία. Δεν είναι σαφές πότε, πώς και από ποιόυς έγινε αυτή η αλλαγή. Οπωσδήποτε πάντως δεν έγινε από κάποιο συλλογικό όργανο ούτε από τον “πατέρα” της ελληνικής Ορθοπαιδικής καθηγητή Χρυσοσπάθη, ο οποίος απλώς δέχτηκε τη γραφή με ε, αν και δε συμφωνούσε με την ετυμολογική προέλευση από το “Ορθός” και “Πέδη”. Ο ίδιος προτιμούσε την ονομασία “Ορθωτική”.
Είναι πιθανό πως κάποιος από τους πρώτους Έλληνες Ορθοπαιδικούς που σπούδαζαν την εποχή αυτή κυρίως στη Γαλλία, να μετέφεραν το όνομα “Ορθοπεδική” στα ελληνικά με ε από το γαλλικό “Orthopédie” χωρίς να λάβουν υπόψη τους ότι το γαλλικό é, όπως αναφέρεται στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του καθηγητή Γ. Μπαμπινιώτη (σελ. 1728) αποδίδει το ελληνικό αι όπως: pédiatrique= παιδιατρική, pédagogie= παιδαγωγική και αντιστοιχεί με το αγγλικό ae (Orthopaedics, Paediatrics κλπ.). Εκ των υστέρων ανεζητήθηκαν ρίζες στην ελληνική γλώσσα για να στηριχθεί η παρετυμολογική ερμηνεία από το “Ορθός” και “Πέδη”.
Στις αρχές τις δεκαετίας του 1990, το θέμα ήρθε ξανά στο προσκήνιο όταν εκδηλώθηκε σε διεθνές επίπεδο μια τάση αλλαγής του ονόματος “Ορθοπαιδική” σε “Ορθοχειρουργική Orthosurgery” κατά το “Νευροχειρουργική – Neurosurgery”. Σε αυτό το πλαίσιο, η γενική συνέλευση της Πανελλήνιας Ορθοπαιδικής Εταιρείας (Ε.Ε.Χ.Ο.Τ.) μετά από εισήγηση πολλών καθηγητών Ορθοπαιδικής Ελληνικών Πανεπιστημίων και ύστερα από πολλές συζητήσεις, αφού ζήτησε τη γνώμη τριών καθηγητών γλωσσολογίας από τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, αποδέχθηκε το 1997 την επαναφορά του ονόματος “Ορθοπαιδική” στις ιστορικές του ρίζες γράφοντάς το με αι, όπως ακριβώς το σχημάτισε το 1741 ο καθηγητής Nicolas Andry από τις ελληνικές λέξεις “Ορθόν Παιδίον”.
Συνοψίζοντας, μπορεί να λεχθεί πως το θέμα είναι καθαρά ιστορικό. Όπως έχει γράψει ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Π. Συμεωνίδης: “Η απόφαση της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ορθοπαιδικής και Τραυματολογίας να χρησιμοποιείται το όνομα “Ορθοπαιδική” με αι δε σημαίνει αλλαγή ονόματος, αλλά επαναφορά του ονόματος στις ιστορικές του ρίζες όπως το πρωτοσχημάτισε ο καθηγητής N. Andry το 1741. Θα ήταν τραγικό ένας καθηγητής από άλλη χώρα, να δίνει πριν από 270 χρόνια, ελληνικό όνομα σε ένα καινούργιο κλάδο της ιατρικής τιμώντας την ελληνική γλώσσα, όταν δεν υπήρχε ελληνικό κράτος, το όνομα αυτό να γίνεται αποδεκτό από τις Ορθοπαιδικές Εταιρείες όλου σχεδόν του κόσμου και η Ελληνική Ορθοπαιδική Εταιρεία να αποτελεί εξαίρεση. Στον τίτλος ιατρική ειδικότητας από το 1997 και μέχρι σήμερα αναγράφεται ως Ορθοπαιδικής . Η Κυπριακή Ορθοπαιδική Εταιρεία έχει πρόσφατα υιοθετήσει με την σειρά της τον όρο Ορθοπαιδική.
